Hoe is het in een door COVID-19 geteisterd verpleeghuis

Voordat ‘corona’ alleen nog maar een angstbeeld was, was het vooral de benaming van een lichte krans van ijl plasma om de zon. Een corona laat zich alleen waarnemen als er een complete zonsverduistering is. Het oppervlak van de zon is anders te licht.

Ik herken de metafoor als wij dinsdag het door ziekte geteisterde Flevohuis in Amsterdam betreden.

De deur die altijd open vliegt als we met ons karretje met koffiespullen aan komen rijden, is hermetisch gesloten. We drukken op de bel en ontmoeten twee wantrouwige ogen boven een wit mondkapje. Pas als we aangeven dat we De Zingende Koffiemeisjes zijn, verzacht de blik en worden we hartelijk verwelkomd.

We voelen beiden een zekere spanning als we door de hal van het gebouw lopen. Het is er anders. De sfeer van openheid en Amsterdams bravoure, zoals we die hier zo goed hebben leren kennen, is in geen velden of wegen te bekennen. De vraag hoe het gaat, is vandaag een pijnlijke en beslist onnodig, het gaat NIET. Er zijn al zoveel mensen overleden. Naar een aantal vragen, doen we niet. Lies begroet ons. Haar stem is zacht, haar ogen missen de ons zo bekende lach en haar schouders zijn moe. We zien een Activiteitenbegeleider/Welzijn, die werkt binnen een verpleeghuis waar COVID-19 het scepter zwaait. Ze vecht.

De situatie is lastig, de binnentuin is een ravage door een grootscheepse verbouwing en er zijn weinig plekjes waar we kunnen staan voor een optreden dat door de bewoners gezien en gehoord kan worden. Maar Lies wil het zo graag, voor háár mensen, want die hebben het zó nodig.

We vinden een door bouwhekken omgeven tuintje, dat grenst aan de straat en aan een huiskamer. We stellen onze spullen op in de prachtige voorjaarszon. Het wordt een heerlijk uurtje. De bewoners worden naar buiten in de zon gereden en aan de overzijde, op de eerste verdieping, voor het raam gezet. Wij mogen ze blij zingen en wat voelen we ons dankbaar. Ze zitten op een grotere afstand dan we gewend zijn en het is lastig voor ons om niet naar ze toe te gaan als ze een traan laten of met hun handen zwaaien. Een bewoner voedt een andere een dropje. Onderling is er geen afstand.

Na het optreden, schuifelt een bewoonster, langzaam op ons af achter haar rollator. Ze is blij en wil met ons praten, haar vreugde over dit muziek-uurtje met ons delen. Haar man zat in de muziek en ze mist dat zo enorm. ‘Daarom moest ik even huilen. Niet om jullie hoor!’ Een verzorgende met mondkapje en handschoenen stapt alert en rustig binnen de anderhalve meter die de vrouw van ons scheidt en voorkomt fysiek contact. We blazen elkaar een handkus toe ter afscheid.

Licht bestaat bij de gratie van het donker. De zon is flink verduisterd in het Flevohuis, daar kunnen we niet omheen, maar rond de duisternis vormen mensen zoals Lies en haar lieve collega-verzorgenden op de huiskamers een fel schitterende corona. Dat is geen angstbeeld, maar pure liefde!

Onze ontmoeting met Ringo Starr

Er zijn verpleeghuizen waar wij in een jaar een reeks van vijf tot tien optredens op de huiskamers mogen geven. Dat is voor ons heel waardevol. Soms is het wrang, omdat we deelgenoot worden van het proces van de ziekte, dat zich op indringende wijze voltrekt en elke keer als we komen weer levens heeft genomen, maar het is ook leuk, omdat we een kans krijgen om de bewoners een beetje te leren kennen, ze bij hun namen te kunnen noemen en direct met hen verbonden zijn.

Zo kwamen we vorige week in Overrhyn op een huiskamer waar we de meeste bewoners kenden, maar ook twee nieuwe mensen mochten ontmoeten. Een mevrouw uit België en een zeer muzikale meneer.

Al bij het eerste nummer gaan zijn armen omhoog en dirigeert meneer van I. theatraal mee. Hij tikt zijn buurvrouw enthousiast op haar hoofd om haar tot meezingen te bewegen. Ze snapt dat niet helemaal, kijkt hem geïrriteerd aan en schuift haar stoel een stuk opzij. In het blokje Meezingers introduceren wij My Bonny Is Over The Ocean. We oefenen het refrein, dat iedereen kent en vertellen dan dat we dit lied in de versie van The Beatles gaan zingen. Meneer van I. veert op.

“The Beatles, zeg je?”

“Ja, The Beatles, kent u die nog?”

“Of ik die nog ken? Ik heb erbij gezeten!”

“O, echt?, zeg ik. Welk instrument speelde u? De gitaar, de bas?”

“Nee, de drums!”

Een heuse ontmoeting met Ringo Starr! Meneer van I. lijkt niet echt op hem, maar als je hem perfect op de maat ziet twisten met zijn vuisten, dan is het zo gek nog niet.

En als we Que Sera zingen, doet de nieuwe Belgische mevrouw nog een duit in het zakje. Doris Day woonde naast haar in Antwerpen, was haar vriendin en kwam regelmatig bij haar op de koffie.

“Volgens mij woont ze daar nog in Antwerp. Dat is zo ene lieve vrouw!”

Kleurrijke, prachtige verhalen uit een andere wereld.

Internationale Dag Van De Muziek

Het is vandaag de Internationale Dag Van De Muziek.

Wij zingen in Amsterdam. Op een PG-huiskamer van het Flevohuis. Klein, dichtbij, samen. Weinig internationaals hier. Zelfs het lied Smile, geschreven door Charlie Chaplin, zingen we in onze eigen vertaling. Dat wordt dan Lach! en de Nederlandse tekst raakt hier harten, elk woord wordt begrepen en gevoeld. Het diffuse brein is er niet tegen bestand en haakt aan.

Na ons optreden vragen de AB-er en de gastvrouw of we tijd hebben om nog iets te zingen voor meneer P. Hij is nog in zijn kamer en wordt verzorgd.

‘Hij houdt zo van muziek! Hij was zelf muzikant. Ik weet zeker dat hij hiervan zal genieten.’

We wachten op de gang. De deur van de kamer gaat open en eerst komt er een gigantische tillift naar buiten, gevolgd door twee vrolijke verzorgsters. In het flauwe licht van de kamer zit meneer P., fris gewassen in zijn rolstoel.

‘I have a surprise for you!’,zegt de gastvrouw. ‘These two ladies are going to sing for you.’

We begroeten hem ook maar in het Engels en zingen Stand By Me. In het instrumentale intermezzo pakt de gastvrouw zijn bewegingloze rechterhand en tegen haar linkerhand, klappen ze samen mee op het ritme. Een witte hand op een bruine hand en het geluid is hetzelfde. Wat we precies lezen in zijn diepbruine ogen is haast niet in woorden te vatten. Concentratie in ieder geval. Hij drinkt elke noot. En als de laatste zin is gezongen breekt een prachtige lach door.

‘Beautiful,’ zegt hij zachtjes.

We zingen You’ve Got A Friend en meneer P. wandelt rechtstreeks ons hart binnen, alleen híj bestaat in deze kamer. We zingen onze harten leeg voor hem.

Na het afscheid, lopen we stil naar de lift. Ik zucht, Ilonka kijkt me aan en we knikken naar elkaar. ‘Dit is waar ik voor op deze wereld ben’, zegt ze. Ik knik en ik hoor alleen maar: ‘Beautiful!’

Dag Van De Muziek, zonder grenzen.

Miracles of music van twee kanten

Daar stonden ze, naast elkaar: de professoren Honing, Swaab en Scherder. Een podium vol jaloersmakende kennis over het brein, een podium vol vakgekte en enthousiasme. Ze vertelden en toonden aan hoe muziek onze hersens kan beïnvloeden. De één dat piepjonge baby’s al ritme ervaren, de ander hoe iemand blij kan worden van droevige muziek en hoe je dat in de hersens kunt zien en de derde hoe muziek kan bijdragen aan het op gang brengen van communicatie bij ziekte en trauma. Ze presenteerden ons hun Miracles of Music, het wonder dat we muziek noemen. Wetenschappelijk bewijs te over dat muziek ons maakt tot wat we zijn.

Die middag waren wij, De Zingende Koffiemeisjes, in Harmelen. We zongen met de bewoners van Woonzorgcentrum Gaza. En daar, in die twee huiskamers, was geen wetenschappelijk bewijs nodig. Daar presenteerde het wonder dat muziek is zich in glinsterende ogen, zwaaiende handen, dirigerende vingers en elkaar vindende stemmen. Daar werd bewezen dat ritme nooit verloren gaat, ongeacht leeftijd en gezondheid, dat blijdschap en herinnering zich kunnen uiten in een traan of in een lach en dat muziek de communicatie zelf is en een primair middel van verbinding.

Wetenschap en de praktijk; twee perspectieven, die van de wetenschapper en die van de muzikant, maar een elkaar volkomen overlappende overtuiging dat muziek de kwaliteit van leven verhoogt en een recht is voor ieder mens.

Een mooi project, dat wij graag ondersteunen: Miracles of Music
Wilt u meer weten over de muziekprojecten voor ouderen van De Zingende Koffiemeisjes?
Neem contact op via onze site.  Contact Zingende Koffiemeisjes

 

De Zingende Koffiemeisjes Internationaal!

Moederkesdag in België

In West-Vlaanderen heet Gent geen Gent, maar Hent. Ze hebben er nog nooit van Buisman gehoord en als West-Vlamingen met elkaar praten, dan versta je ze niet.

Zaterdag gingen we de grens over bij Hazeldonk, richting Ieper, naar Woonzorgcentrum Wintershove in Vlamertinge. De Zingende Koffiemeisjes Internationaal! Hoe leuk is dat! Het zou er wel anders zijn, dachten we, maar verder dan de hierboven genoemde ‘verschillen’ kwamen we niet.

Ze hebben er ook gewoon een Moederdag in mei. Ze hebben ook prachtige huizen, waar ouderen samen wonen en worden verzorgd door kundige en betrokken verzorgenden, met rollatorparkings in de gang en hoekjes vol vintage-spulletjes. Ze hebben er ook gedreven en enthousiaste activiteitenbegeleiders, die er alles aan doen om de bewoners een zinvolle en fijne dagbesteding te garanderen; die hun tomeloze creativiteit aanwenden om op allerlei manieren geld bij elkaar te sprokkelen om een ‘schoon’ Moederdagcadeau te kunnen geven.

En de Vlaamse ouderen? Net zo muzikaal als die van ons! Net zo blij als ze worden toegezongen en net zo enthousiast bij het meezingen en muziek maken. We zagen dezelfde ontroering bij Droomland, dezelfde lol bij Omdat Ik Zoveel Van Je hou en een even lange polonaise bij O, wat ben je mooi. En bij onze aan alle moeders opgedragen toegift, Mag Ik Dan Bij Jou, was de stille aandacht even verpletterend als altijd.

Na afloop voelden wij ons welkom en een beetje jarig, want als Vlamingen hebben genoten, dan zeggen ze: ‘Proficiat! Het was schoon!’

Wat nou ‘de grens over’? Er waren zaterdag geen grenzen, want bij muziek en liefde verdampen die.

En o ja….ze moeten daar in Vlamingenland wel een ijzeren discipline hebben, want met zoveel oog- en tongstrelende chocoladewinkels op één vierkante kilometer, zou je toch verwachten dat ze stuk voor stuk tonnetjerond zouden zijn en dat zijn ze niet! Chapeau!

Wij gunnen elk zorghuis een Harry!

Harry

Harry van den Berghe is muziektherapeut bij Florence, multi-instrumentalist, zanger, motivator en de lieveling van menig bewoner. Elke donderdagmiddag tussen half twee en drie is er een zang- en dansfestijn in Florence
Mariahoeve. Om kwart voor één zit de eerste vaste gast al klaar; een mooie, vrolijke vrouw met zilvergrijs haar, in een zachtgroen mantelpakje. Ze grapt en grolt met Harry en hij met haar. We spreken af dat we een paar nummers met hem zullen spelen om twee uur en gaan zelf nog wat huiskamers af op de afdelingen voor jong-dementerenden. Intens geraakt door wat we daar meemaken, komen we even na tweeën de lift uit en belanden in een waar muziekfeest. De dansvloer is afgeladen. Er wordt geswingd, gezongen, gelachen, plezier gemaakt. Iedereen is gelijk, ziekte bestaat even niet. Vrijwilligers dansen met rolstoelers. Wie niet goed ter been is, zit aan de rand van de dansvloer en zingt en klapt mee. Bij Dancing Queen, dat we samen spelen met Harry en drummer Martin, gaat het dak eraf; zweetdruppels, vreugdekreten, zwaaiende armen. In het hol van de leeuw, wordt O, O, Den Haag luidkeels meegezongen. Wat een sfeer en wat een bewijs dat muziek verbindt, losmaakt en gewoon hartstikke nodig is!

‘Oh…is het nu al afgelopen?’ klinkt het als Harry tegen half vier aankondigt dat dit het moet zijn voor vandaag. De vrouw in het groene mantelpakje gaat als laatste weg. Ze loopt op Harry af, zoent hem op beiden wangen en volgt haar rollator naar de lift. Wij gunnen elk huis een Harry!

Tijdreizen bij Nieuw Overbos

IMG-20160321-WA0000Het leven van een Zingend Koffiemeisje kenmerkt zich op het eerste gezicht vooral door veel roze met witte balletjes, muziek, plezier en vertier.  Daarnaast, echter, is het ook een leven van contrasten en uitdagingen. We reizen ongeremd door de tijd, van de éénentwintigste eeuw pardoes terug naar de vijftiger jaren; van voorgekookte coffeepads, naar handmatig opschenken; van vacuüm getrokken snelfiltermaling naar de knarsende koffiemolen en het aroma van verse koffiebonen.

Als wij gaan optreden begint het proces van de metamorfose meestal ’s morgens vroeg, met het inzetten van de krullers en het strijken van onze schortjes. Zo ook afgelopen zaterdag, toen we met zwierige krullen en bloemen in het haar naar Nieuw Overbos in Heemstede togen, klaar voor onderdompeling in het verleden.

De uitdaging volgde toen we ter plaatse kwamen en even dachten dat we in Benidorm beland waren; wat een prachtig, zonnig en ultramodern complex! Geen spoor van vroeger tijden! NieuwOverbosNieuw Overbos bestaat uit drie vleugels met luxe seniorenappartementen. Stichting Sint Jacob realiseerde in een deel van het gebouw een zestal kleinschalig wonen groepswoningen voor dementerenden.

Op de open vide, die boven de entreehal zweeft, bouwden we ons podium op en brachten vrijwilligers de bewoners één voor één binnen. In een supermoderne setting maalden we koffie met ze, in het licht van de grote raampartijen roken ze glunderend aan de gemalen koffie en voor een met levend mos bedekte achterwand zongen we de liedjes van ooit, die ze deden meezingen en zwaaien.

Het maakt niet uit waar, het verleden zit er ín en komt eruit als wij het mogen aanraken.

 

 

 

 

Wolkjespan!

Wolkjespan

Er zijn geen foto’s van mijn opa in zijn overall in het knutselschuurtje en ook niet van mijn oma in haar simpele keukentje zonder koelkast, maar de beelden, geuren en geluiden van toen bestaan nog in mijn geheugen.

Ik voel de zwaarte van de zwarte bakelieten hoorn van de hangende telefoon in hun gang en de koelte van het granieten aanrecht in de keuken. Ik ruik de geur van de vers gemalen bonen in het glazen bakje onder de koffiemolen en ik zie de stapel grijze wolkjespannen, achter het gerimpelde gordijntje onder het aanrecht.

Het duurde even voor we zo’n pan hadden gevonden, maar zelfs bij mij werkt het: ik ben even terug in de tijd! Bij de volgende show, staat hij “de herinnering” te zijn op onze jaren vijftig tafel!

Generale

imageVandaag speelden en zongen we ons blij tijdens de generale repetitie voor de try out van aanstaande donderdag bij Activite’s Hof van Alkemade in Roelofarendsveen. We sleepten ons hele hebben en houwen mee naar de provisorische oefenruimte in het magazijn van het bedrijf van Monique. Tussen de stapels stoelen en gereedschappen zetten wij de puntjes op de i.

Wat een proces is het geweest, van ons initiële idee om te gaan zingen voor ouderen tot het contact met een zorgorganisatie die onze ideeën omarmde, het vervolgens schrijven en ontwerpen van het programma en nu tot de eerste uitvoering. We zien met vertrouwen en een gezonde dosis nieuwsgierigheid en spanning uit naar donderdag. Zal het geluid goed zijn? Lukt het om de interactie op gang te krijgen en het publiek een gezellige en fijne morgen te bezorgen? En…lukt het ons om niet in de lach te schieten, bij de ergste van onze uitdossingen… 😂

wpid-wp-1431875739724.pngWe hebben intens toegeleefd naar dit moment en zien ernaar uit.
Wij hopen na de try out een start te kunnen maken met een mooie serie optredens in de zorgcentra in Nederland; een beetje vrolijkheid onder de zon, vitamine P(lezier). Dat is geen luxe, dat is een primaire levensbehoefte.

Graag tot ziens bij u in de buurt!